Tunge Inthlei Thei?

J. Malsawma khan a lo sawi dik a nih dawn hi. Hringnun hi mai lum ang maiin a hnun leh a hnun lo lam inlanchhawk, vanneih leh vanduai, nuih leh tah fawmkem a lo nih dawn hi.Kan hmuh leh khawih a kan hriat theih chin te hi an kumhlun lova, vawiin a mi hi a pangngai reng heklo.


Thiltitheitu nih vanga diklohna thup ching te,

Rawngbawlna sang chelh vanga dik bera inngai,

Thihna hmaah ang khata kun za theuh tur hi

Tunge inthlei thei?”


Kan damlai la la pawh hian kan dinhmun hi a inthlakthleng in a danglam thei khawp mai. Tumah hi te theilo khawpa lian lutuk kan awm lova, lian theilo tur khawpa te lutuk kan awm heklo. Mitin mai hi kan lo inmamawhtawn vek mai a. Chapo tur khawpa lian tak tak lah hi kan awm heklo.


Tunhnai maiah pawh kan han inthlang a, a chak te, a chak lo te an awm a.  A hmaa chak te an chaklo a, a hmaa chaklo te an han chak ve thung a, dinhmun chu a inthlakthleng thawk mai. Dinhmun thaa ding tan a lawmawm ang a,  dinhmun thalo a ding tan a lungchhiatthlak hle si ang. He hringnun pumpui chu sawi loh lalna leh thuneihna ngawt mai te pawh hi kumhlun lo a nihzia a tichiang mang e.


Dinhmun tha a ding te pawh hian chutiang dinhmuna an din chhan hria in dik takin rorel sela dinhmun tha lo zawka ding te pawh indawmkun lovin dingchhuak leh turin a hma aia tha zawk hun a lo inherchhuak leh dawn a ni tih beiseina nen thlir sela. Hei hi politik a thuneihna chauh nilo, kan nitin nun tinreng maiah hian hriat a lo va tul dawn tak em.


Thihna hmaah ang khata kun za theuh tur hi

   Tunge inthlei thei ?”


Ni e, eng eng emaw ramri kan kham leh kan hmehbel dan hmang hian han inthenin ramri han kham ve bawk thin mah ila, kan thuneihna hnuaia awm , kan thunun theih thil hi a lo tamlo em mai a, kan thunun loh thil hi a lo tam em mai a ti ila a dik zawk mah ang. Hriata Chhangte sawi dan takah “smart deuh bright angreng deuh hian han thi sek ve tul thei tlat" tih hi han hrechiang em em phawt mai ila. Chu chuan kan nitin nun hi van rim a ti nam chek chek thei dawn lo zu nia. Chanchintha bu pangngana kan nih theihna kawng hnai tak pawh a ni ngei ang.


Shakespeare khan heti hian a lo ti alawm “ Thihna kotlang hmawrtawng ah chuan  mal takin  ka ding a, hmingthanna leh hmangaihnain engkim an hnungchhawnna hmunah chuan”.


Hei ngei hi Alexander Ropuia khan hman hmanah khan a lo tawmpui hle tawh ni tur a ni. Khati khawpa lalna, thuneihna leh ropuina lipui a hleuh a hleuhtu meuh pawh khan heti hian a thuchah hnuhnungah chuan a General a chah an tih teh tlat chu :


Ka thih hunah chuan ka daktawr chauh chu ka kuang put tir ula, thihna meuh lak ata chu daktawr pawhin min chelh theilo a ni tih lantirna atan. Ka thlan kawngah chuan rangkachak, silver leh lunghlu te chu  thehthang ula, damchhunga ka um thin sum leh pai te chu engmah lo mai an lo ni tih lantir turin. Ka kut chu kut ruaka dahin ka kuang atangin pharchhuahtir ula, kut ruakin ka lo piang a kut ruakin ka thi a ni tih lantirna atan” tiin.


Bible in lal ropui, fing leh hausa, Lal Solomona hmang khan kan damlai ni chhiar dan thiam turin min lo zirtir daih tawh  a lo ni.


Tirhkoh Pawla, Juda, Greek leh Roman finna thuk te dai kim khawpa mi thiam , Gamaliela ke bula seilian ngat khan  “ He khawvelah hian engmah kan chhawm lut lova engmah kan chhawm chhuak hek lovang” a lo tih pawh kha mi hlim tawng tak chuan a ‘rau’ chiang a ni.


Pathianin Bible ah ‘sawiselbo’ a tih hlawh phak khawpa ACR tha, Joba pawh khan “ Ka nu pum chhung ata saruakin ka lo piang a, saruak vekin ka kir leh dawn a nih hi. Lalpa'n a pe a Lalpa'n a la leh ta. Lalpa hming chu fakin awm rawh se” a lo ti thei mai zu nia.


A neitu leh thuneitu lama chiang tak tak chuan an hmuh theih leh an khawih theih piahlama mi hi an hmu chiang a, chumi avang chuan an intivei lova, an chapo lova. An chunga thuneitu thuneihna leh rorelna chu an cho phak rual loh a ni avangin an tlawm ngam a, an hmu fiah a, a thilsiam chungah pawh zahngai takin ngilneihna an lo lantir mai thin zawk a ni ngei ang…


A tak takah chuan engkim chunga thuneitu, roreltu leh engkim siamtu hi an hrechiang a. Tumah hi inthlei thei tak tak kan nilo a ni tih hi an lo chiang a ni.

Comments

Popular posts from this blog

NULA NARAN

Kha tlangval vanduai kha

HUN, PAWISA, HLUTNA LEH DUHTHLANNA